Trening 5x5: plan i efekty. Na czym polega trening metodą 5x5?

2018-08-01 10:53

Trening 5x5 zorientowany jest na rozwój siły i masy mięśniowej. Jak sama nazwa wskazuje, polega na wykonywaniu ćwiczeń w 5 seriach po 5 powtórzeń. Aktywności, tak jak w treningu FBW, dotyczą wszystkich partii ciała i opierają się na ćwiczeniach złożonych, a nie izolowanych. Przeczytaj, na czym polega trening 5x5, poznaj jego efekty i przykładowy plan treningowy.

Trening 5x5: plan i efekty. Na czym polega?
Autor: thinkstockphotos.com Fundamentalnymi zasadami treningu 5x5 są: systematyczność i stopniowe zwiększanie obciążenia.

Spis treści

  1. Trening 5x5: zasady
  2. Trening 5x5: najpopularniejsze ćwiczenia
  3. Trening 5x5: plan treningowy dla początkujących
  4. Trening 5x5: plan treningowy dla średniozaawansowanych
  5. Trening 5x5 a dieta
  6. Trening 5x5: efekty

Założenia treningu 5x5 zostały opracowane przez amerykańskiego trenera Billa Starra już w latach 70. XX wieku. To rodzaj treningu Full Body Workout (FBW), w skład którego wchodzą ćwiczenia siłowe, pobudzające do pracy wszystkie grupy mięśniowe ciała. Wykonywane aktywności są ćwiczeniami złożonymi, czyli takimi, które angażują jednocześnie kilka grup mięśni, np. podczas wiosłowania sztangą pracują przede wszystkim mięśnie pleców, ale zaangażowane są również przedramiona, bicepsy, prostowniki grzbietu, mięśnie dwugłowe i czworogłowe uda (jest to przeciwieństwo ćwiczeń izolowanych).

Trening 5x5: zasady

1. Trening 5x5 zakłada wykonywanie ćwiczeń w 5 seriach po 5 powtórzeń, jednak w ciągu wielu lat od pojawiły się nowe warianty tej zasady: można wykonywać mniej ćwiczeń, więcej powtórzeń i odwrotnie (zazwyczaj od 3 do 6 ćwiczeń/powtórzeń). Ćwiczenia powinny być wykonywane 3 razy w tygodniu po 45 minut, np. w poniedziałki, środy i piątki (nigdy dzień po dniu), ale tutaj również można wprowadzić zmiany i rozpisać plan treningowy np. na 2 lub 4 dni. Istnieje też zasada dotycząca 2-3-minutowych, czyli długich, przerw między seriami, ale jeśli czujemy się na siłach, możemy zredukować czas ich trwania. Trening 5x5 bazuje na liniowej progresji: nie rzucamy się od razu na obciążenia, które tak naprawdę są ponad nasze siły, lecz rozpoczynamy od mniejszych ciężarów. W tego rodzaju treningu najważniejsza jest systematyczność. Nie ma tu miejsca na próby podnoszenia jak największych ciężarów po to, by się sprawdzić.

Bill Starr - twórca zasad treningu 5x5 - skupiał się na ćwiczeniach, które nazwał "wielką trójką": wyciskaniu, przysiadach i zarzutach sztangi na barki.

2. Przed przystąpieniem do treningu 5x5 musimy wiedzieć, jaką siłą dysponujemy. Najpierw sprawdzamy, z jakim obciążeniem jesteśmy w stanie wykonać 5 powtórzeń danego ćwiczenia, następnie obliczamy 90 procent tej wartości, co możemy uznać za wyjściowe obciążenie w pierwszym treningu w danym tygodniu, 70 procent uzyskanej wartości będzie obciążeniem podczas drugiego treningu, a 80 procent - podczas ostatniego treningu w konkretnym tygodniu. Stopniowo zwiększamy obciążenia - z każdym treningiem o około 2 kg, ale jeśli podczas któregoś z treningów stwierdzimy, że tym razem nie damy rady unieść więcej, lepiej będzie pozostać przy wcześniejszym obciążeniu. Po 4-6 tygodniach warto ustalić nowe wartości maksymalne obciążeń, jednak nie ma bezwzględnych wskazań co do czasu trwania jednego cyklu treningowego.

3. Trening 5x5 najczęściej poleca się osobom rozpoczynającym treningi siłowe i tym, które wracają do treningów po dłuższej przerwie, także spowodowanej kontuzją. Trening 5x5 opiera się na sprawdzonych i powtarzalnych, jednak bardzo skutecznych ćwiczeniach.

4. Przed każdym treningiem 5x5 potrzebna jest rozgrzewka, np. bieganie czy wykonywanie części ćwiczeń z samego treningu, ale z minimalnym obciążeniem. Nie zapominaj również o regeneracji po wysiłku, np. stretchingu, który pozwoli rozciągnąć mięśnie. Po dniu treningowym weź dzień "wolnego": możesz wtedy pojeździć na rowerze czy pójść na basen.

Warto wiedzieć

Bill Starr, twórca treningu 5x5 to jedna z legend treningu siłowego. Pracował zarówno na amerykańskich uniwersytetach, jak i z najbardziej znanymi drużynami futbolu amerykańskiego, m. in. słynnymi Coltami. Służył też w amerykańskich Siłach Powietrznych, a sam podnosił ciężary - w 1968 roku ustanowił rekord USA w trójboju. Jego książka "The Strongest Shall Survive" z 1976 roku to do dziś klasyczna pozycja dla wszystkich, którzy mają do czynienia z treningami siłowymi. To właśnie w niej Starr przedstawił założenia treningu 5x5.

Trening 5x5: najpopularniejsze ćwiczenia

W treningu 5x5 bardzo ważny jest odpowiedni dobór ćwiczeń. Możemy ćwiczyć na jednym stałym zestawie lub stworzyć oddzielne plany treningowe na każdy z dni tygodnia, w których ćwiczymy. Można też korzystać z dwóch planów treningowych, wykonywanych naprzemiennie.

Do najpopularniejszych ćwiczeń wykorzystywanych podczas treningów 5x5 zaliczają się:

  • martwy ciąg
  • przysiady klasyczne
  • przysiady ze sztangą trzymaną z tyłu lub z przodu
  • wiosłowanie sztangą trzymaną podchwytem
  • wyciskanie sztangi na ławce poziomej
  • wyciskanie sztangi z obojczyka w górę stojąc
  • wyciskanie francuskie sztangi leżąc
  • pompki
  • brzuszki
  • uginanie ramion ze sztangą
  • zarzut sztangi na barki
  • ugięcia przedramion z prostym gryfem stojąc

Trening 5x5: plan treningowy dla początkujących

Dzień Ćwiczenia Obciążenie
Poniedziałek
  • przysiady klasyczne - 5x5
  • wyciskanie na ławce płaskiej - 5x5
  • martwy ciąg - 5x5
90% 5 RM
Środa
  • przysiady klasyczne - 5x5
  • wyciskanie żołnierskie - 5x5
  • podciąganie na drążku - 5x5
70% 5 RM
Piątek
  • przysiady klasyczne - 5x5
  • pompki na poręczach - 5x5
  • wiosłowanie ze sztangą - 5x5
80% 5 RM

Plan treningowy dla początkujących został opracowany przez trenera Jacka Bilczyńskiego (źródło: "FIT MAGAZYN").

Trening 5x5: plan treningowy dla średniozaawansowanych

Dzień Ćwiczenia Obciążenie
Poniedziałek
  • wspięcia na palce ze sztangą na plecach 5x5
  • ośle wspięcia 5x5
  • przysiady ze sztangą z przodu 5x5
  • wykroki ze sztangielkami w bok 5x5
  • przysiady wykroczne 5x5
90% 5 RM
Środa
  • wyciskanie w poziomie 5x5
  • rozpiętki w poziomie 5x5
  • wyciskanie francuskie sztangi leżąc 5x5
  • uginanie ramion na stojąco - nachwytem lub podchwytem 5x5
  • brzuszki proste 5x5
70% 5 RM
Piątek
  • wiosłowanie sztangą 5x5
  • wznosy barków 5x5
  • wyciskanie francuskie sztangi siedząc 5x5
  • uginanie ramion na stojąco 5x5
  • uginanie ramion na modlitewniku 5x5
80% 5 RM

Czytaj też: Trening na masę - 3-dniowy plan i rady dla początkujących

To ci się przyda

Trening 5x5 a dieta

Nie zapominaj, że ważnym elementem treningu 5x5, tak jak każdego treningu rozwijającego siłę, jest odpowiednia dieta. Dzięki niej nie tylko poprawisz swoje zdolności wysiłkowe, ale i wesprzesz prawidłowe procesy regeneracyjne po wysiłku i lepiej poradzisz sobie z obciążeniami w trakcie treningu.

Dieta osoby uprawiającej trening 5x5 powinna pokrywać dzienne zapotrzebowanie kaloryczne organizmu lub zapewniać niewielką nadwyżkę kalorii. To, ile nasz organizm tych kalorii potrzebuje, możemy np. sprawdzić za pomocą specjalnych kalkulatorów. W diecie podstawę powinny stanowić węglowodany (około połowy przyjmowanych przez nas dziennie składników), białka (około 25 procent) i - w mniejszym stopniu - tłuszcze.

Czytaj też: Tłuszcz w diecie sportowca - ile spożywać i w jakiej postaci?

Trening 5x5: efekty

Trening 5x5 zazwyczaj wprowadzają w życie osoby, którym przyświeca jeden główny cel: przyrost siły. Towarzyszy mu również przyrost gęstości i objętości mięśni. Na skutek treningu 5x5 zwiększa się także wytrzymałość ćwiczącej osoby - mięśnie wolniej się męczą, przez co takie czynności jak chodzenie czy bieganie będą sprawiać mniej kłopotu - zdziwisz się, że bez większego wysiłku przebiegniesz czy przejdziesz dystans, który dawniej byłby kłopotliwy do przemierzenia. Warto pamiętać, że trening 5x5 przeznaczony jest do wzmocnienia mięśni, a więc także mięśnia sercowego, przez co obniża poziom cholesterolu i ciśnienie krwi. Dzięki ćwiczeniom siłowym w treningu 5x5 zwiększa się gęstość kości, kręgosłup i mięśnie wokół niego stają się silniejsze. Trenujący ma więcej energii niż wcześniej, jego ciało jest bardziej elastyczne, otwiera się klatka piersiowa, przez co niejako automatycznie przyjmuje się na co dzień prawidłową - wyprostowaną - postawę.

Trening 5x5 nie powinien odbywać się częściej niż trzy, maksymalnie cztery dni w tygodniu po 45 minut - po każdym z nich powinien być jeden dzień przerwy. Nie zajmuje więc bardzo dużo czasu w tygodniu, a jednocześnie pozwala uzyskać zadowalające efekty.