Koordynacja ruchowa

Koordynacja ruchowa to niezwykle ważna umiejętność. Pozwala na utrzymanie równowagi, odpowiada za zręczność i zwinność, a także minimalizuje ryzyko wystąpienie kontuzji. Koordynację ruchową trenuje się za pomocą ćwiczeń i powinno się to robić już w najmłodszym wieku. Dowiedz się, co odpowiada za koordynację ruchową, sprawdź przykładowe ćwiczenia oraz poznaj definicję koordynacji ruchowej.

Spis treści

1. Koordynacja ruchowa – co to jest?
2. Koordynacja ruchowa – umiejętności
3. Koordynacja ruchowa – czemu jest taka ważna?
4. Koordynacja ruchowa u dzieci
5. Czy koordynację da się poprawić w każdym wieku?
6. Koordynacja ruchowa – propozycje ćwiczeń
7. Korzyści z ćwiczenia koordynacji ruchowej

Koordynacja ruchowa odpowiada między innymi za sterowanie ruchem, zdolność uczenia i zdolność adaptacji motorycznej. Dlatego także ważne jest, aby nie rezygnować z ciągłego zwiększenia umiejętności koordynacyjnych, ponieważ jest to co najmniej połowa sukcesu w sporcie. Jeśli w wieku szkolnym nie wykształciła się u nas koordynacja ruchowa, nic straconego! W dorosłym życiu możemy mieć nieco mniejszy potencjał do jej ukształtowania, ale jeśli będziemy stopniowo i systematycznie wdrażać odpowiednie ćwiczenia, mamy ogromne szanse na nadrobienie zaległości.

Koordynacja ruchowa – co to jest?

Koordynacja ruchowa fachowo, to umiejętność wykonywania konkretnych i ustalonych w czasie oraz przestrzeni ruchów lub całych łańcuchów ruchowych. Koordynacja ruchowa to także umiejętność radzenia sobie z nowymi, często zaskakującymi sytuacjami ruchowymi.

Za koordynację ruchową człowieka odpowiada błędnik, który umiejscowiony jest w środkowej części ucha wewnętrznego. Błędnik odpowiada także za zmysł słuchu. To dzięki sprawnemu błędnikowi możemy utrzymywać równowagę oraz biegać czy chodzić po nierównościach terenu.

Dodatkowo, koordynację ruchową optymalizuje nie tylko układ ruchu, ale przede wszystkim nie zwykle ważny układ nerwowy. Za pomocą organów czuciowych i analizatorów ruchu, tj. wzroku, słuchu, czucia głębokiego (propriorecepcji) odbiera sygnały, przetwarza je i przekazuje do układu ruchu, który jako narzędzie wykonawcze, wykonuje to, co zostało przetworzone w mózgu.

Koordynacja ruchowa – umiejętności

Jak już wiemy koordynacja ruchowa odpowiedzialna jest za poczucie równowagi, ale definicja koordynacji ruchowej nie kończy się tylko na tym. W jej skład wchodzą takie umiejętności jak:

• zręczność
• zwinność
• pamięć ruchowa
• szybkość reakcji
• głębokie czucie mięśniowe
• poczucie rytmu
• zdolność sprzężenia
• orientacja w przestrzeni

Okazuje się, że na koordynację ruchową składają się najważniejsze zdolności ruchowe. Bez ich rozwijania możemy mieć marne szanse w jakimkolwiek sporcie, dlatego tak ważne są ćwiczenia koordynacji ruchowej.

Koordynacja ruchowa – czemu jest taka ważna?

Koordynacja ruchowa najbardziej rozwija się u dzieci w wieku od 8 do 12 lat. Dlatego tak ważne jest, aby dziecko aktywnie uczestniczyło w zajęciach wychowania fizycznego i chodziło na dodatkowe sks-y lub uprawiało jakąś dyscyplinę sportową.

Jeśli w młodym wieku dziecko nie będzie pracować nad koordynacją ruchową, może mieć później problemy z podejmowaniem aktywności fizycznej. Oczywiście praca nad koordynacją jest możliwa w każdym wieku, a ten, kto nie ma jej dobrze rozwiniętej nie musi rezygnować z uprawiania sportu.

Jednak koordynacja ruchowa jest na tle ważna, że chroni nasze ciało przed kontuzjami i uczy je właściwego instynktu ruchowego, który przydaje się zwłaszcza w nieoczekiwanych sytuacjach, np. podczas upadku, czy niestabilności podłoża. Przy dobrej koordynacji ruchowej, będziemy wiedzieć, jak dobrze upaść na ziemię, tak by nie zrobić sobie krzywdy albo będziemy potrafili poradzić sobie w trudnej ruchowo sytuacji.

Osoby nieskoordynowane ruchowo bardzo często cierpią na urazy fizyczne i doznają kontuzji. Dobrym przykładem jest granie w piłkę nożną. Osoba, która ma prawidłowo rozwiniętą koordynację ruchową, wie, jak skręcić ciało do lecącej z boku piłki i nie zrobić sobie krzywdy. Natomiast osoba, która nie jest skoordynowana ruchowo ma większą szansę na naderwanie więzadeł czy złamanie nogi.

Dobrze wyćwiczona koordynacja gwarantuje nam minimalne ryzyko kontuzji, nawet w niezwykle zaskakujących i nieoczekiwanych sytuacjach ruchowych oraz sprawia, że jesteśmy po prostu sprawniejsi fizycznie. Dobrze ukształtowana koordynacji ruchowa u dzieci daje im więcej możliwości fizycznych w dorosłym życiu i jest ich sprzymierzeńcem w uprawianiu jakiejkolwiek dyscypliny sportowej.

Koordynacja ruchowa u dzieci

Koordynacja ruchowa kształtowana jest w wieku szkolnym. Jej najważniejsze parametry rozwijają się już w szkole podstawowej. W późniejszym, dorosłym życiu, możemy pracować nad sprawnością swojej koordynacji, ale trzeba pamiętać, że będzie to jedynie korygowanie, a nie najbardziej efektywne budowanie i wykształcanie koordynacji ruchowej od zera.

Ćwiczenia koordynacji ruchowej dla dzieci nie są skomplikowane, a większość z nich ma swoje miejsce na zajęciach wychowania fizycznego, dlatego tak ważne jest, aby dziecko aktywnie w nich uczestniczyło. Koordynacja ruchowa wykształca się przy każdej czynności ruchowej, szczególnie podczas zabawy, gier zespołowych czy tańca. Musimy zachęcać nasze dzieci do ruchu, a wtedy będziemy mieć pewność, że będą one sprawne i już od najmłodszych łat wykształcą u siebie sprawną koordynację ruchową.

Czy koordynację da się poprawić w każdym wieku?

Koordynację ruchową można trenować w każdym wieku. Dorośli, którzy nie mają wystarczająco rozwiniętej koordynacji z powodzeniem mogą, a nawet powinni ją ćwiczyć. Jednak trzeba pamiętać, że najważniejsze składowe koordynacji najlepiej i najefektywniej rozwijają się w wieku wczesnoszkolnym.

Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby wziąć sprawy w swoje ręce w dorosłym wieku! Trzeba tylko uzbroić się w cierpliwość i pamiętać o systematyczności – bez tego trening koordynacji ruchowej może skończyć się niepowodzeniem.

Koordynacja ruchowa – propozycje ćwiczeń

Aby ćwiczyć koordynację ruchową nie potrzeba wiele. Można to robić za pomocą uprawiania stałych, określonych aktywności fizycznych takich jak:

• gry zespołowe: koszykówka, siatkówka, piłka nożna, piłka ręczna
• taniec
• pływanie
• ćwiczenia sprawnościowe i trening funkcjonalny
• sporty walki
• zabawy z piłką
• akrobatyka i gimnastyka.

Koordynację można także trenować za pomocą konkretnych ćwiczeń fizycznych, które pomogą nie tylko dzieciom, ale także dorosłym.

Propozycje ćwiczeń na koordynację ruchową:

1. Jaskółka

Jaskółka to ćwiczenia wykonywane jednonóż. Polega na wyciągnięciu rąk przed siebie podczas stania na jednej nodze. Doskonale kształtuje wytrzymałość siłową, rozwija stabilizację całego ciała oraz trenuje zręczność i sprawność.

2. Skipy

Skipy to ćwiczenia, które wykorzystuje się podczas kształtowania siły biegowej. Skipy idealnie rozwijają koordynację ruchową, ponieważ podczas ich wykonywania używamy siły nóg i rąk, a do tego musimy dynamicznie się przemieszczać.

3. Sprint przez tory przeszkód/zabawa na placu zabaw

Bieg przez tor przeszkód to doskonały pomysł na kompleksowe rozwinięcie sprawności ruchowej! Na tor przeszkód dla dorosłych możemy wybrać się z przyjaciółmi albo stworzyć tor przeszkód sami ustawiając wybrane przedmioty i przyrządy do ćwiczeń w domu lub w ogrodzie. Natomiast dzieci mogą połączyć przyjemne z pożytecznym i po prostu pójść na plac zabaw! Bieg przez tor przeszkód to nie tylko efektywny wysiłek fizyczny kształtujący koordynację ruchową, ale także zwiększający siłę mięśniową, mobilność stawową oraz ogólną wydolność organizmu.

4. Skoki na skakance

Skoki na skakance doskonale kształtują koordynację ruchową nie tylko u dzieci. Do tego jest to ćwiczenie zwiększające wydolność aerobową i anaerobową. Podczas skakania na skakance można stale zwiększać intensywność tego ćwiczenia i stosować różne ciekawe triki i utrudnienia, jak skakanie na jednej nodze lub skakanie z krzyżowaniem skakanki.

5. Ćwiczenia na jednej nodze

Ćwiczenia na jednej nodze będą doskonałe dla tych, którzy mają problemy z utrzymaniem równowagi. Mogą to być przysiady jednonóż, martwy ciąg na jednej nodze, stanie na jednej nodze, pozycja drzewa lub pozycja baletnicy z jogi, czy wspomniana wcześniej jaskółka.

6. Chodzenie po równoważni

To jedno z podstawowych ćwiczeń gimnastycznych i doskonale sprawdzi się w kształtowaniu sprawności ruchowej. Chodzenie po równoważni rozwija przede wszystkim umiejętność utrzymania równowagi i trenuje mięśnie stabilizujące.

7. Przewroty w przód i w tył

Popularne fikołki, to doskonałe ćwiczenie kształtujące koordynację ruchową już od najmłodszych lat, dlatego jest tak często wykonywane na lekcjach wychowania fizycznego. Przewroty w przód i w tył ćwiczą nie tylko koordynację, ale poprawiają także mobilność stawów.

8. Powstań, padnij (burpees)

Popularne burpeesy to ćwiczenie, bez którego nie może odbyć się skuteczny trening na koordynację ruchową! Powstań padnij, rozwija także siłę mięśniową oraz znacznie poprawia wydolność organizmu, ponieważ jest ćwiczeniem aerobowym.

Korzyści z ćwiczenia koordynacji ruchowej

Korzyści z ćwiczenia koordynacji to przede wszystkim poprawienie i rozbudowanie jej parametrów, czyli między innymi zręczności, zwinności, pamięci mięśniowe, równowagi, szybkości reakcji i czucia mięśniowego.

Kolejną korzyścią z pewnością jest rozwój siły mięśniowej, zbudowanie sprawnych mięśni, poprawa mobilności stawów oraz zwiększenie wydolności fizycznej. Większość ćwiczeń na koordynację ruchową ćwiczy nie tylko samą koordynację, ale także inne

Praca nad koordynacją ruchową pozwala także zminimalizować ryzyko wystąpienia kontuzji czy poważnego urazu zdrowotnego. Ponad to sprawia, że nasze ciało jest odporniejsze, sprawniejsze, a my sami możemy pozwolić sobie na bezpieczne uprawianie sportu.

Małgorzata Kośla, wykwalifikowana instruktorka fitness i certyfikowana trenerka personalna.