Polonez – opis tańca, kroki i figury w polonezie [WIDEO]

Polonez to uroczysty taniec korowodowy, dziś tańczony przede wszystkim na studniówkach. Kroki poloneza składają się na układ pełen różnorodnych figur z udziałem wielu par. Od XIX wieku taniec ten uznaje się za symbol polskiej kultury narodowej, w którym wyraz znajduje dawny etos szlachecki. Poznaj historię poloneza, podstawowe kroki i figury tego tańca.

Spis treści

1. Polonez – opis tańca
2. Polonez – historia tańca
3. Polonez – krok podstawowy
4. Zobacz na wideo podstawowe kroki poloneza
5. Polonez – figury i układy
6. Obejrzyj, jak wyglądają figury zespołowe poloneza
7. Polonez - strój do tańca
8. Polonez - muzyka. Polonez Ogińskiego i Kilara

Polonez to taniec narodowy, który wziął swoją nazwę od spolszczonej nazwy francuskiego przymiotnika polonaise, czyli „polski”. Istotnie, polonez to taniec, który upodobała sobie polska szlachta i którego kroki zyskały popularność także na dworach europejskich (m.in. niemieckich) – stąd tak silne utożsamianie poloneza z polską kulturą.

Polonez – opis tańca

Polonez jest tańcem korowodowym, utrzymanym w metrum trójdzielnym. Staropolska nazwa poloneza brzmi „chodzony” i trafnie oddaje jego charakter – taniec ten polega bowiem na dostojnym chodzeniu w parach po liniach krętych i prostych wyznaczanych przez prowadzącego.

Kroki poloneza są posuwiste, płynne, utrzymane w tempie umiarkowanym lub wolnym. Sylwetki tancerzy powinny być wyprostowane, a głowy dumnie wzniesione, aby podkreślały podniosły, uroczysty styl tańca.

Polonez – historia tańca

Polonez to uszlachetniona wersja tańca ludowego zwanego „chodzonym”. Pierwsze przekazy mówiące o istnieniu „chodzonego” pochodzą z II połowy XVI wieku. W XVII wieku taniec ten przejęły dwory magnackie. W tym czasie przebywający w Polsce dyplomaci i dworzanie z Europy Zachodniej jako pierwsi w swoich przekazach opisali taniec „chodzony” – co ciekawe, według ich relacji polonez tańczony był wówczas w parach niemieszanych (dwie kobiety i dwóch mężczyzn).

W XVIII w. wykrystalizował się styl poloneza z charakterystycznym „krokiem polskim”, a dzięki zasiadającej na polskim tronie dynastii Wettinów taniec ten stał się popularny również na Zachodzie. Praktykowano go nie tylko w trakcie oficjalnych ceremonii dworskich, ale także w twórczości kompozytorskiej (polonezy tworzyli m.in. Jan Sebastian Bach, Georg Friedrich Handel). Pierwszy szczegółowy opis kroków poloneza pochodzi z 1755 roku.

Współcześnie polonez tańczony jest na uroczyste otwarcie balu maturalnego.

W XIX w., wraz z chyłkiem epoki Napoleońskim, polonez stracił na popularności. Szlachta nie tańczyła go już tak często, zwykle ograniczając się do najpopularniejszych figur polonezowych na rozpoczęcie balu. Jednocześnie taniec ten zaczęto postrzegać w kategoriach symbolu narodowego - nie bez przyczyny bohaterowie „Pana Tadeusza” tańczą na koniec właśnie poloneza. Status narodowego tańca polskiego zachowuje on do dziś.

Polonez – krok podstawowy

Jak wygląda krok podstawowy poloneza? Partnerzy ustawiają się bokiem do siebie. Partner ujmuje lewą dłoń partnerki i podtrzymuje ją. Wyciągają złączone ręce nieco do przodu. Prawą rękę oboje trzymają lekko cofniętą, skierowaną w dół.

Na „raz” partnerzy lekko uginają kolano i wysuwają do przodu prawą (kobieta) lub lewą (mężczyzna) stopę. Pierwszy krok w takcie ma być najdłuższy, mocny, ze zdecydowanym przeniesieniem ciężaru ciała. Dwa pozostałe kroki (na „dwa” i na „trzy”) są krótsze, łagodniejsze.

Zobacz na wideo podstawowe kroki poloneza

Polonez – figury i układy

Obowiązujące dziś kroki i figury poloneza ostatecznie ustalone zostały w latach 1987-1989 przez Radę Ekspertów ds. Folkloru Ministerstwa Kultury i Sztuki.

Krok podstawowy poloneza urozmaicany jest licznymi figurami, które tancerze wykonują zespołowo tworząc układ. Do bardziej znanych figur poloneza należą: ustawienie czwórkami, taniec w kole, wąż, spirala, mijanka, tunel oraz korowód. Podczas nich pary taneczne rozdzielają się, łączą, chodzą wężykiem, mijają się w rzędach.

Najlepiej rozpoznawalna jest figura tunelu, w której tancerze stojąc w korowodzie unoszą ręce do góry, a pary z początku pochylają się i przechodzą dołem.

Obejrzyj, jak wyglądają figury zespołowe poloneza

Polonez - strój do tańca

Poloneza współcześnie tańczy się w strojach wieczorowych. Podczas występów scenicznych tancerze mogą być ubrani w stroje szlacheckie (mężczyźni zakładają pas, żupan i kontusz, natomiast kobiety długie suknie i tzw. kontusik) lub nawiązujące do okresu Księstwa Warszawskiego.

Polonez - muzyka. Polonez Ogińskiego i Kilara

Jeszcze do niedawna najpopularniejszym utworem, do którego tańczono poloneza na studniówkach, był polonez a-moll skomponowany przez Michała Ogińskiego znany jako „Pożegnanie ojczyzny”. Jednak od czasu ekranizacji „Pana Tadeusza” w reżyserii Andrzeja Wajdy (1999), większą popularnością cieszy się polonez autorstwa kompozytora Wojciecha Kilara.